زیست بوم اجتماعی چیست و چطور آن را تقویت کنیم

شاید نمی دانید که یک زیست بوم اجتماعی دارید، اما بر اساس گفته جفری هال (Jeffrey Hall) استاد مطالعات ارتباطی در دانشگاه کانزاس، شما باید از این موضوع مطلع باشید.

درباره فلور روده شنیده اید؟ یک اکوسیستم منحصربه‌فرد و متنوع از باکتری‌ها و سایر میکروب‌هایی که در دستگاه گوارش ما زندگی می‌کنند و وقتی متعادل باشند باعث حفظ سلامت گوارشی ما می‌شوند. هال می‌گوید زیست بوم اجتماعی، یک اکوسیستم منحصربه‌فرد از روابط و تعاملات است که سلامت احساسی، روانی و جسمی ما را شکل می‌دهد. 

هال می‌گوید این مفهوم از این ایده سرچشمه می‌گیرد که تعاملات اجتماعی، مانند کالری موجود در غذا عمل می کنند و از نظر اجتماعی برای شما مفید هستند و درست مانند غذایی که می‌خورید فقط مقدار آن نیست که برای سلامتی اهمیت دارد بلکه تنوع آن هم مهم است. همانطور که در بشقاب خود به ترکیبی از گروه‌های غذایی نیاز دارید به همین ترتیب در رژیم اجتماعی خود هم نیازمند ترکیبی از روش‌های ارتباطی و روابط مختلف هستید.

به عبارت دیگر یک زیست بوم اجتماعی سالم و متنوع می‌تواند شامل گفتگوهای عمیق و معنی‌داری با بهترین دوستتان، صحبت‌های کوتاه لذت‌بخش با یک همکار در آسانسور و رد و بدل کردن میم‌ها در گروه واتس اپ دوستان قدیمی مدرسه باشد. 

هال می‌گوید اگر مانند فلور روده، به تعادل مناسب برسید این کار می‌تواند «منجر به حالتی از شکوفایی شود که در آن، همه نیازهای اجتماعی خود را برطرف کنید.» اما اگر تعادل از بین برود ممکن است احساس تنهایی کنید، دچار سوءتغذیه اجتماعی شوید و تشنه ارتباط معنادار باشید. این به نظر آشنا می‌رسد؟
به همین دلیل می‌خواهیم به روش ایجاد دوستی های مفید بپردازیم. 

مشکل دیدگاه دو طرفه به ارتباطات

من نظر رابین دانبار (Robin Dunbar) استاد برجسته روانشناسی تکاملی در دانشگاه آکسفورد و نویسنده سریال Friends را در مورد این ایده پرسیدم. او به من می‌گوید: «اکثر روانشناس‌ها تمایل دارند فکر کنند جهان اجتماعی، کاملاً دوطرفه است.» یا به عبارت دیگر بر اساس روابط زوجی است. «این یا شما و مادرتان هستید، شما و فرزندتان، شما و شریک احساسی خود و یا شاید هم شما و بهترین دوستتان. اما این روابط دو طرفه بخش کوچکی از روابط اجتماعی را شکل می دهند. این دیدگاهی فقیرانه نسبت به جهان اجتماعی است.»

 او می‌گوید این یک حرکت روانشناسی کلاسیک است که «برای مطالعه مکانیسم‌های پایه، همه چیز را ساده کنیم. اما این‌ها، مکانیسم‌های پیچیده‌ای هستند.»

او می‌گوید «این دوطرفه دیدن و کوچک کردن دایره ارتباطات، که درون آن با شما با “ملایمت” رفتار می‌شود مانند یک دام تار عنکبوتی عمل می کند و اثرات آن پیامدهای گسترده‌ای برای سلامتی و رفاه حال ما دارد.» 

او به «یک سیل عظیم و یک سونامی حقیقی» از مقالات اپیدمیولوژیک در 15 سال گذشته اشاره میکند که نشان می‌دهند «بهترین چیزی که می‌تواند رفاه و سلامت روانی، رفاه و سلامت جسمی و حتی خطر مرگ شما را پیش‌بینی کند تعداد و کیفیت روابط دوستی است که دارید.» او پیشنهاد می‌دهد که یک زیست بوم اجتماعی سالم کلید دستیابی به یک بدن و ذهن سالم است. به همین دلیل است که یادگیری روش ایجاد دوستی های مفید ضروری است. 

روش ایجاد دوستی های مفید: زیست بوم اجتماعی سالم

اما یک زیست بوم اجتماعی سالم به چه صورت است؟ هال و همکارش اندی مرولا (Andy Merolla) زیست ‌بوم‌ اجتماعی حدود 400 نفر را که با ده‌ ها نفر ارتباط متقابل داشتند، ترسیم کردند تا ارتباط بین احساس خوشبختی و تعاملات اجتماعی را کشف کنند.

 شرکت کنندگان در این پژوهش در طول روز، به پیام‌هایی که از آن‌ها سؤال می‌شد “در طول 10 دقیقه گذشته آیا تعامل اجتماعی داشته‌اند یا خیر”، پاسخ می‌دادند و سپس به سوالاتی در مورد احساسی که داشتند می‌پرداختند. به این ترتیب پژوهشگران متوجه می‌شدند چه کسی در طول روز «از نظر اجتماعی تغذیه شده است». 

هال می‌گوید این پرسش ها، اطلاعاتی موزاییکی از الگوهای ارتباطی را تشکیل می دهند که برای پیدا کردنِ جواب به سوالات کلیدی، می توانستند آن‌ها را بررسی کنند. «بیایید به سراغ کسانی که بیش از همه از نظر اجتماعی تغذیه شده بودند برویم و بپرسیم چه کار می‌کنند؟ الگوی آن‌ها به چه صورت است؟»

Photo by: Creative Vix

زیست بوم اجتماعی سالم کلید دستیابی به ذهن و بدن سالم است.

حتی در تنهایی هم می‌توانیم خوشحال باشیم

بعضی از چیزهایی که آن‌ها پیدا کردند تقریباً شهودی بودند. شرکت‌کنندگانی که بالاترین احساس خوشبختی را داشتند، تعاملات دائمی و طولانی بیشتری داشتند و معمولاً دو و نیم برابر بیشتر از کسانی که زیست بوم اجتماعی سالمی نداشتند گفتگوهای معنی‌دار داشتند. دوسوم از تعاملات افرادی که زیست بوم سالم‌تری داشتند با دوستان صمیمی و خانواده بود (اما فقط نیمی از تعاملات افرادی که زیست بوم اجتماعی سالمی نداشتند با خانواده و دوستان نزدیک بود.) همچنین آن‌ها انتخاب‌های بیشتری در مورد روش و مکان برقراری تعاملات در اختیار داشتند. اما این تمام ماجرا نیست. 

هال می‌گوید: «غافلگیرکننده‌ترین نتیجه‌ای که به دست آمد و من هنوز هم فکر می‌کنم خیلی جالب است،  احساسی بود که مردم در زمان تنهایی داشتند.» وقتی افراد به پیامی که از آن‌ها می‌پرسید در 10 دقیقه گذشته تعاملات اجتماعی داشته‌اند پاسخ «منفی» می‌دادند و سپس پاسخ آن‌ها به سؤالات بعد مشخص می‌کرد که با وجود تنها بودن، احساس خوبی دارند و خوشحال هستند؛ قوی‌ترین نشانه یک زیست بوم اجتماعی سالم است. 

هال می‌گوید این نشان می‌دهد که ما فقط با داشتن گفتگوهای بیشتر و طولانی‌ترِ اجباری با دوستان و خانواده خود نمی‌توانیم یک زیست بوم اجتماعی سالم برای خود بسازیم. او می‌گوید: «عملکرد افراد سالم این‌طور نیست. در واقع زمان تنهایی، بخشی از یک زیست بوم سالم است.» وقتی فقط با داشتن گفتگوهای معنادار (حتی یک بار در روز) و صحبت‌های کوتاه لذت‌بخش به اندازه کافی احساس راحتی کنیم آن‌ وقت می‌توانیم با استفاده از زمانی که در تنهایی سپری می‌کنیم هم خود را تقویت کنیم. 

روش ایجاد دوستی های مفید: لحظات کوتاه را دست کم نگیرید

بسیاری از ما در قرنطینه هر احساسی به جز تقویت اجتماعی داشتیم. هال می‌گوید: «درک این نکته ضروری است که ما در دوران همه‌گیری بخش بزرگی از زیست بوم اجتماعی خود را به‌صورت مستقیم حذف کردیم.» ممکن است تنها زندگی کنید و از نظر اجتماعی گرسنه باشید، ممکن است به خاطر مکالمات زیادی که با خانواده خود داشته اید احساس کنید مشتاق حرف زدن در مورد آب و هوا با یک غریبه در اداره پست باشید. 

هال می‌گوید درواقع صحبت‌های کوتاه مغذی‌تر از آن چیزی هستند که ما تصورش را می‌کنیم. مدل ارتباطی او با عنوان “نظریه تعلق” که بر اساس این ایده طراحی شده که ما انرژی محدودی برای تعاملات اجتماعی داریم و همین باعث می‌شود «نسبت انرژی به ارتباط» اهمیت پیدا کند.

مقاله مرتبط پیشنهادی برای مطالعه: چرا نباید در جستجوی شادی بود

 

 

 لحظه‌های ساده، سریع و دوستانه برقراری ارتباط، مانند زمانی که از همکارتان می‌پرسید آخر هفته‌اش چطور گذشته یا وقتی با یک پیشخدمت در مورد ترافیک گپ می‌زنید نسبت به تلاش کمی که نیاز دارند، اثر قدرتمندی بر جای می‌گذارند و «برای تنظیم حال و هوای شما خیلی خوب هستند. او می‌گوید «صحبت‌های کوتاه به خاطر اینکه ناخوشایند به نظر می‌رسند، دست کم گرفته می‌شوند اما به نوعی برقراری تماس با شخصی دیگر و اینکه اجازه دهید او متوجه شود از اینکه با او در فضایی مشترک هستید خوشحالید برای تغذیه اجتماعی ما خیلی ضروری است.»

روش ایجاد دوستی های مفید: زندگی بعد از اتمام قرنطینه

از زمانی که قرنطینه ملی و فردی ما آغاز شد بسیاری از ما از خودمان می‌پرسیم چطور می‌خواهیم زندگی متفاوتی داشته باشیم و روش ایجاد دوستی های مفید چیست. هال می‌گوید: «فکر می‌کنم هیچ شکی وجود ندارد که این یک بازسازی مجدد گسترده است.» او معتقد است زیست بوم اجتماعی، روش مفیدی برای فکر کردن در مورد این است که چطور می‌خواهیم رژیم اجتماعی خود را تغییر دهیم.

 اما من از او پرسیدم واقعاً می‌توانیم به این شکل تعاملات خود را کنترل کنیم؟ آیا واقعاً قادر هستیم یک زیست بوم اجتماعی کامل بسازیم؟ او جواب داد: «نه نمی‌توانیم. یکی از پارادوکس‌های بزرگ تجربه بشری این است که ما به شدت به افراد دیگر نیاز داریم اما اساساً نمی‌توانیم دیگران را کنترل کنیم که هر کاری ما می‌خواهیم انجام دهند. این یک وضعیت خیلی دشوار در زندگی است.»

ما به تنهایی نمی توانیم یک زیست بوم اجتماعی را مهندسی کنیم، هیچ راه‌حل مشخصی وجود ندارد و اصطلاحا، سریع نمی توانیم این مشکل را حل کنیم زیرا یک زیست بوم باید رشد پیدا کند. هال می‌گوید در عوض ما می‌توانیم شرایط پرباری برای تقویت این رشد ایجاد کنیم. «برای ایجاد این شرایط باید به این صورت فکر کنیم که من می دانم در این مرحله از زندگی به ‌اندازه‌ای که دوست دارم با اجتماع ارتباط ندارم پس کاری در این زمینه انجام می‌دهم.»

روش ایجاد دوستی های مفید: پنج نکته برای بهبود زیست بوم اجتماعی شما

Photo by Lisa Fotios

تنهایی باعث ایجاد گرسنگی اجتماعی می‌شود: گرسنگی خود را رفع کنید

دانبار می‌گوید؛ جان کاسیوپو (John Cacioppo) که یک دانشمند علوم اعصاب است، معتقد است «تنهایی یک سیگنال است که به ما می‌گوید محیط اجتماعی شما مشکل دارد و باید به سرعت کاری در این مورد انجام دهید.» اگر تنهایی خود را به عنوان احساس گرسنگی که باید رفع شود در نظر بگیرید، در موقعیت خوبی برای بهبود وضعیت خود قرار دارید و می‌توانید با زنگ زدن به خواهر یا برادر یا پیوستن به یک باشگاه ورزشی این کار را انجام دهید. 

هال می‌گوید؛ اما همه نمی‌توانند این کار را انجام دهند «در یک سیستم اجتماعی کاربردی، وقتی احساس کنم ارتباط اجتماعی من قطع شده است کارهایی انجام می‌دهم که این احساس را کاهش دهم و وقتی این کارها را انجام می دهم احساس رضایت پیدا می‌کنم اما متاسفانه برای افرادی تنهایی تبدیل به یک عادت می‌شود؛ آنها دوست دارند به شکلی رفتار کنند که این تنهایی تشدید می شود.» 

ممکن است تنهایی باعث شود این افراد ارزش تعاملات انسانی را نادیده بگیرند، تصور کنند دیگران نمی‌خواهند به آن‌ها نزدیک شوند یا با افرادی که می‌خواهند به آن‌ها نزدیک شوند برخورد سردی داشته باشند. هال می‌گوید به همین دلیل است که نمی توانیم افرادی که به تنهایی عادت کرده‌اند را به خاطر تنها بودنشان سرزنش کنیم و توصیه‌های او برای داشتن یک زیست بوم سالم ممکن است برای «افرادی که در این دنیا واقعاً احساس تنهایی می‌کنند» کارساز نباشند.

حتی اگر خیلی دلتان میخواهد هم اپلیکیشن Zoom را فراموش نکنید

فقط به این خاطر که بعد از اتمام قرنطینه می‌توانیم یکدیگر را در آغوش بگیریم نباید از دست تکان دادن‌های معذب کننده در تماس‌های تصویری دور شویم. او توصیه می کند مراقب باشیم ارتباطمان با افرادی که فقط به صورت آنلاین می‌توانیم با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم قطع نشود. «فرقی ندارد با همه‌گیری درگیر باشیم یا نه، ایجاد ارتباط آنلاینِ سالم روزمره، ضروری است چون احتمالاً فرصت برقراری ارتباط رو در رو با برخی از عزیزترین افراد زندگی‌مان را نداریم.»

با عزیزانتان تماس تصویری برقرار کنید

برای مذاکره‌های مجدد اجتماعی آماده شوید

دانبار می‌گوید: «شما در مرکز مجموعه‌ای از حلقه‌های در حال گسترش دوستی نشسته‌اید. این حلقه‌ها مانند موج‌هایی هستند که در اطراف سنگی که در یک دریاچه می‌افتد ایجاد می‌شوند.» همانطور که هر موج بزرگ‌تر می شود، نسبت به موج قبلی بیشتر محو می‌شود، حلقه‌های دوستی هم از نظر اندازه رشد می‌کنند و کیفیت آن‌ها کاهش پیدا می کند.

 سپس عزیزترین افراد زندگی تبدیل به اشخاصی می‌شوند که او آن‌ها را «ازدواج‌ها، حلقه مراسم تدفین و چیزهای دیگر می‌نامد». تحقیقات او نشان می‌دهند که اندازه هر یک از این حلقه‌ها به شکل هشدار دهنده ای ثابت است و فرقی ندارد در زندگی واقعی باشد یا در رسانه‌های اجتماعی. او می‌گوید: «شما اعداد و فرکانس‌های یکسان دریافت می‌کنید. حتی این را در محیط بازی‌های آنلاین هم مشاهده می‌کنید که دقیقا همان لایه‌های قبلی تشکیل می‌شوند. این فوق‌العاده است.»

روابط ما تغییر می‌کنند

دانبار می‌گوید زمانی که از قرنطینه خارج شویم احتمالاً حرکاتی را در میان این حلقه‌ها تجربه خواهیم کرد. «از لحظه‌ای که یکی از دوستان خود را به همان اندازه‌ای که قبلاً عادت داشتید نمی‌بینید در طول چند ماه کیفیت رابطه به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.» برخی از دوستی‌های ما ممکن است بی‌ثبات شده باشند. «روابط ما به همان شکل قبل نیستند بنابراین زمانی که دوباره با دوستان خود ملاقات می‌کنید ممکن است لازم باشد مجدداً مذاکره کنید چون احتمال دارد دوست شما در این بین شخص دیگری را جایگزینتان کرده باشد.»

مقاله مرتبط پیشنهادی برای مطالعه: سوگواری برای رابطه ای شکل نگرفته

 

 

چطور می‌خواهیم با چنین وحشتی کنار بیاییم؟ او می‌گوید: «این فقط بخشی از زندگی عادی است. ما همیشه این کار را انجام می‌دهیم. فقط افراد میان‌سال با سرعت کمتری این کار را انجام می‌دهند.» تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که خودمان را آماده کنیم.

روش ایجاد دوستی های مفید: مردم را به بهانه‌ای دعوت کنید

برای اینکه ارتباط اجتماعی معنی‌دارتری با افرادی که دوستشان دارید برقرار کنید و گزینه‌های بیشتری در مورد نحوه و افرادی که می‌خواهید زمانتان را با آن‌ها سپری کنید داشته باشید باید مردم را به بهانه‌ای دعوت کنید. شاید این روش ایجاد دوستی های مفید واضح به نظر برسد اما اگر شما شخصی هستید که قبل از همه‌گیری کرونا به‌جای اینکه دیگران را دعوت کنید منتظر دعوت آن‌ها می‌ماندید (دعوت به صرف قهوه، به یک مهمانی، به یک گالری) ممکن است لازم باشد ذهنیت خود را در این مورد تغییر دهید.

 هال می‌گوید: «دعوت کردن افرادی که آن‌ها را خوب نمی‌شناسید اما تمایل دارید آن‌ها را بهتر بشناسید روش خوبی برای پیشبرد روابط مثبت است.» همچنین این فقط برای شما منفعت ندارد و با این کار زیست بوم اجتماعی افرادی که با آن‌ها تعامل دارید را هم بهبود می‌دهید. 

وقتی امن است از نردبان ارتباطات بالا بروید

هال می‌گوید ما می‌توانیم روش‌های ارتباطی مختلفی که در اختیار داریم را به عنوان پله‌های یک نردبان در نظر بگیریم و بالا رفتن از این نردبان در شرایط امن را در اولویت خود قرار دهیم. او می‌گوید پایین‌ترین پله مربوط به چک کردن رسانه‌های اجتماعی است و ممکن است مایل باشید این پله را رد کنید. «احتمالاً با انجام این کار احساس نمی‌کنید که ارتباط داشتن بهتر از کاملاً تنها بودن است بنابراین این پله یک عملکرد اجتماعی ندارد.»

 پله بعدی پیام مستقیم در یک گروه است مانند اشتراک‌گذاری میم‌ها یا اخبار در واتس اپ یا فیس‌بوک. پله بعدی مربوط به پیام دادن به افرادی است که می‌خواهید با آن‌ها در تماس باشید. او می‌گوید: «وقتی چیزی که دیده‌اید شما را به یاد یک دوست می‌اندازد به او پیام دهید و بگویید (هی، الان داشتم به تو فکر می‌کردم).»

 پله بعدی مربوط به تماس‌های تلفنی و تصویری هستند و بالاترین پله، گفتگوهای رو در رو هستند که بیش از تمام انواع ارتباطات اجتماعی مغذی هستند. زمانی که بالاخره مواد مغذی مورد نیاز خود را از طریق یادگیری روش ایجاد دوستی های مفید دریافت می‌کنید، فکر می‌کنید چقدر خوشمزه باشند؟