بررسی رفتار منفعل، پرخاشگر، منفعل پرخاشگر و قاطع

آیا تا به حال در شرایطی بودید که با وجود تلاش زیاد برای جلوگیری از مشاجره با همسرتان، با یکدیگر درگیر شوید؟ حتی با وجود اینکه برای توضیح دیدگاه خود فوق العاده سخت تلاش می‌کنید اما نمی‌توانید به راحتی همدیگر را درک کنید؟ دلیل این موضوع را می‌توان در سبک ارتباطی پیدا کرد. یا به عبارت دیگر، شما و شریک زندگی‌تان دارای سبک‌های ارتباطی بسیار متفاوتی هستید. متخصصانی که درباره این موضوع تحقیق می‌کنند، مدل‌های متفاوتی برای این سبک‌ها ارائه داده‌اند، اما یکی از مدل‌های مشهور و رایج به چهار نوع اصلی ارتباطات اشاره دارد: منفعل ، پرخاشگر ، منفعل-پرخاشگر و قاطع. در ادامه درباره این مدل‌ها صحبت خواهیم کرد.

این که بتوانید تشخیص دهید شما به کدام نوع تمایل دارید و شریک زندگی شما از کدام نوع استفاده می‌کند، می تواند به روند کنترل درگیری کمک کند. شما با درک هر چهار مورد و نحوه عملکرد آن‌ها می‌توانید به صورت کلی به بهبود روابط خود کمک کنید. در حالی که ما بیشتر اوقات تمایل داریم یک سبک ارتباطی اولیه داشته باشیم، اما به اعتقاد گیلزا فورت مارتینز  درمانگر ازدواج و خانواده در میامی، افراد در طول انواع مختلف تعاملات، بین سبک‌های مختلف جا به جا می‌شوند. او در توضیح می‌دهد: “انتخاب اینکه ما چه رفتاری داشته باشیم به مواردی نظیر این که با چه کسی صحبت می‌کنیم، رابطه آن‌ها با ما چگونه است و همچنین شرایط موجود بستگی دارد.”

بررسی چهار نوع سبک ارتباطی

منفعل

از نظر فورت مارتینز، یک شخص منفعل تمایل دارد که از افکار، احساسات و خواسته های خود بی خبر باشد یا آن‌ها را نادیده بگیرد. او توضیح می‌دهد: “این افراد ترجیح می‌دهند با ایده ها و پیشنهادات دیگران همراه شوند و خودشان صاحب نظر نیستند.” افراد با این نوع روش ارتباطی تعارض را دوست ندارند و از بحث با دیگران اجتناب می‌کنند. طبق توضیح فورت مارتینز، از مهمترین نشانه‌های این نوع روش ارتباطی می‌توان به تماس چشمی و وضعیت بدنی ضعیف اشاره کرد. او همچنین می‌گوید: “این افراد در شرایطی که مضطرب هستند و از عدم رضایت دیگران می‌ترسند، سعی می‌کنند نظرات خود را بروز ندهند.”

فرد با سبک منفعل در یک رابطه چگونه ظاهر می‌شود؟

افراد منفعل تمایل دارند احساساتشان را مخفی نگه دارند و چیزی بروز ندهند. شریک زندگی آن‌ها ممکن است بگوید که این فرد هرگز دعوا نمی‌کند. سوزان ترومبتی در این باره توضیح می دهد که این بدان معنا نیست که این زوج‌ها با هم مشکلی ندارند. او تاکید می‌کند که این نوع رفتار نیز مشکل ساز است، زیرا باعث می‌شود که همه بار زندگی بر دوش شریک شخص منفعل بیفتد. به عنوان مثال: برنامه ریزی تعطیلات ، تاریخ ها و غیره  و فرد منفعل به احتمال زیاد نسبت به آنچه باید انجام دهد کوتاهی می‌کند. و اگر هر دو شخص در رابطه منفعل باشند، این موضوع می‌تواند شرایط را پیچیده تر کند و حتی باعث پایان رابطه شود. ترومبتی همچنین اضافه می‌کند: در این رابطه‌ها هرگز مشکلات مورد بحث قرار نمی‌گیرد و همین موضوع باعث می‌شود کینه‌ها بیشتر شود و در نتیجه مشکلات عمیقی ایجاد می‌شود.

پرخاشگر

فورت مارتینز ارتباطات تهاجمی را مثل دیگ بخار می‌داند که شخص تمایل به پرخاش، دفاع از خود و رفتار هجومی دارد. این افراد تمایل دارند نظرات دیگران را نادیده بگیرند، در گفتگوها و فعالیت‌ها مسلط شوند و از آنجایی که بیشتر مواقع آماده صحبت کردن هستند، شنوندگان خوبی نیستند. اگر بخواهیم زبان بدن یک فرد ارتباطی پرخاشگر را بررسی کنیم، می‌توان به تماس چشمی مستقیم، خیره شدن، خم شدن به سمت جلو و نزدیک شدن در حین صحبت کردن و استفاده از لحن تند با صدای بلند اشاره کرد. فورت مارتینز در ادامه توضیح می‌دهد: “این گروه به خاطر روش غیر کلامی قوی ممکن است باعث سوتفاهم شوند.”

این سبک ارتباطی چگونه در یک رابطه خود را نشان می‌دهد؟

به گفته این محقق شخص با سبک ارتباطی پرخاشگر، فریاد می‌زند، عقب نشینی نمی‌کند، احساسات شما را در آن لحظه در نظر نمی‌گیرد و ممکن است به شما آسیب جسمی بزند.

منفعل-پرخاشگر

فورت مارتینز می گوید یک فرد با سبک ارتباطی منفعل-پرخاشگر “گیج کننده” است. این فرد افکار و احساسات خود را به صورت واضح بیان نمی‌کند، بنابراین به راحتی ناراحت، عصبانی و کینه توز می شود. این افراد برای اینکه بتوانند ناراحتی خود را تسکین دهند، از کلمات کنایه آمیز استفاده می‌کنند و با طعنه، ارتباط غیر مستقیم، انتقاد از دیگران یا رفتار مخالف ناراحتی خود را بروز می‌دهند. عنوان مثال، شخص می‌گوید من دوست دارم به شما کمک کنم اما تمام مدت شکایت می‌کند. این افراد تمایل دارند دیگران را گیج کنند، زیرا بی تفاوت به نظر می‌رسند و در عین حال عصبانی هستند.  فورت مارتینز در ادامه توضیح می‌دهد، فرد پرخاشگر- منفعل ممکن است کلمات و زبان بدنش با هم مطابقت نداشته باشد. به عنوان مثال، آن‌ها ممکن است در حالی که دستان خود را مشت کرده اند، با شما موافقت کنند. او معتقد است: “آنها دیگران را با این ناهماهنگی در رفتار و گفتار سردرگم می‌کنند.”

این سبک ارتباطی در یک رابطه چگونه خود را نشان می‌دهد؟

ترومبتی می گوید: “منفعل-پرخاشگرها، غالبا خشم ظریفی درون خود دارند و از آن آگاه هستند.” آن‌ها احساسات خود را مستقیم بیان نمی‌کنند، اما به شما طعنه  می‌زنند و به صورت بی سر و صدا خشم‌شان را به شما نشان می‌دهند. ” او در ادامه اضافه می‌کند این کار می‌تواند شبیه سوء استفاده عاطفی باشد، اما بسیاری از پارتنرهای منفعل و پرخاشگر حتی از آن آگاه نیستند، مگر زمانی که ناراحت شده باشند و در این مواقع با شما به صورت کنایه آمیز صحبت می‌کنند. به عنوان مثال، به کسی فکر کنید که می گوید:” من به جوراب کثیف تو دست نزدم تا ببینم چقدر طول می کشد تا آن‌ها را برداری. “این فرد حتی داد و بیداد هم نمی‌کند و فقط در سکوت آشپزی می‌کند، اما از درون پر از خشم و ناراحتی است و با کنایه آن را بروز می‌دهد.”

قاطع

سبک ارتباطی قاطع چیزی است که فورت مارتینز از آن با عنوان “اعتماد به نفس” یاد می‌کند. در این سبک ارتباطی فرد کاملا واضح منظور خود را بیان می‌کند. فورت مارتینز در ادامه اضافه می‌کند: “این شخص می‌تواند با آرامش صحبت کند و ایده‌ها یا درخواست‌های خود را بدون تحمیل کردن به دیگران به آن‌ها اعلام کند.” او می تواند تفاوت‌ها را در نظر بگیرد و به دنبال روابط اجتماعی خوب با دیگران باشد.”

این سبک ارتباطی چگونه در یک رابطه ظاهر می‌شود؟

افراد قاطع باعث ناراحتی نمی‌شوند و به خوبی به صحبت‌های شما گوش داده و پاسخ درست و با آرامش می‌دهند. ترومبتی می‌گوید: “این افراد به ما احساس خوبی منتقل می‌کنند. در این ارتباطات، شما مشاجره ندارید اما بحث‌های سالم دارید.”

امبر تروبلود، درمانگر ازدواج و خانواده از سن دیگو معتقد است سبک ارتباطی قاطع چیزی است که همه ما باید برای آن تلاش کنیم. او و همکارانش سه سبک دیگر را کمتر از حد مطلوب می‌دانند و به نظر آنها این سبک از دیگر سبک‌ها بهتر و مناسب‌تر است. وقتی صحبت از ارتباطات می‌شود، ارتباط قاطع به خاطر داشتن مرزهای سالم خوب است. تروبلود توضیح می‌دهد: “آنها نه تنها شنونده و دریافت کننده اطلاعات عالی هستند، بلکه از اعتماد و امنیت در بیان نظرات، افکار و احساسات خود برخوردارند. بنابراین ، تعادل وجود دارد”. او در ادامه اضافه می‌کند: این نوع رفتارها ویژگی‌های مهمی در برقراری ارتباط سالم محسوب می‌شوند، یعنی داشتن تعادل در صحبت کردن و سپس گوش دادن و شنیدن.

سبک خود را مشخص کنید

اگر قصد دارید شیوه ارتباط دیگران را تغییر دهید، بسیار بعید است که بتوانید موفق شوید. با این حال اگر روش‌های شما با یکدیگر در تضاد باشند، راه‌ حل هایی وجود دارد که به شما برای تعامل بهتر کمک می‌کند. طبق توصیه متخصصین، بهتر است سعی کنید به عنوان اولین قدم سبک ارتباطی پیش فرض خود را شناسایی کنید، زیرا آگاهی از سبک ارتباطی‌تان و داشتن اطلاعات بیشتر در مورد روش برقراری ارتباط می‌تواند به شما در تعیین نقش‌تان در یک مشاجره کمک کند. در مرحله بعد، سعی کنید راه‌هایی پیدا کنید که شما را بیشتر به سمت سبک ارتباطی قاطع ببرند. ترومبتی در این باره می‌گوید: “شما همیشه می‌توانید یک سبک ارتباطی را با تلاش تغییر دهید ، اما این کار را با تلاش برای تغییر پارتنر خود اشتباه نگیرید، این دو مفهوم یکسان نیستند.”

قبل از جواب دادن مکث کنید

صرف نظر از نوع ارتباطی که شریک زندگی شما دارد، نکته مهم این است که هر دو برای شنیدن حرف یکدیگر تلاش کنید. هنگام مشاجره، به جای اینکه سریع واکنش نشان دهید، ابتدا نفس عمیق بکشید و سعی کنید خوب بشنوید و درست پاسخ دهید. پاسخ شما باید بدون هیچ گونه قضاوت یا عکس العمل منفی باشد. به عنوان مثال بگویید: خب، من از حرف تو اینطور فهمیدم که وقتی با تو تماس نگرفتم تا اطلاع بدهم که دیر کرده ام، این احساس را داشتی که این کار من بی احترامی است، آیا من درست متوجه شدم؟!  در این شرایط شریک زندگی شما یا تأیید می‌کند که شما درست متوجه شدید یا توضیحات تکمیلی ارائه می‌دهد که می تواند به درک صحیح شما کمک کند. در حقیقت، دلیل مهمی که در پشت پرده رفتار نادرست افراد به خصوص کودکان وجود دارد این است که آن‌ها احساس می‌کنند خوب شنیده نشده‌اند. بنابراین زمانی که سعی کنیم شریک زندگی‌‌مان یا افراد دیگر را خوب بشنویم، بسیاری از مشکلات حل می‌شود.

احساسات طرف مقابل را تایید کنید

همه دوست دارند مورد تایید باشند، بنابراین مهم نیست که با چه نوع سبک ارتباطی سروکار دارید، نباید از این مورد مهم غافل شوید. تروبلد معتقد است: “وقتی مردم احساس می‌کنند شنیده نشدند، ناامید می‌شوند و در این حالت همان شکایت خود را با صدای بلندتر یا به شیوه‌های مختلف فریاد می‌زنند تا شاید شنیده شوند.” به عنوان مثال، شاید پارتنر شما از اینکه به تماس او پاسخ ندادید، ناراحت و عصبانی است. به جای اینکه سعی کنید دلایل گوناگون بیاورید، بهترین کار این است که او متوجه شود شما او را شنیده‌اید و احساس او را از این اتفاق درک می‌کنید. این نوع شنیده شدن باعث می‌شود فرد آرام شود. یا اگر بچه‌ای به خاطر شرایطی اجازه ندارد آبنبات بخورد. به جای اینکه به او بگویید:” خب ، اینجا آبنبات است “، سعی کنید بگویید:” من می دانم که این بسیار ناامید کننده است که نمی‌توانید در حال حاضر آب نبات بخورید”. این نوع رفتار هم در کودکان موثر است و هم در بزرگسالان.

از روند مکالمه کمک بگیرید

برای اینکه شما بتوانید یک سبک ارتباطی سالم با شریک خود داشته باشید، فرمولی وجود ندارد که از قبل تعیین کند شما باید چه بگویید اما در زمان گفتگو می‌توانید با توجه به مسیر صحبت‌ها قدم‌هایی برای ارتباط سالم بردارید. تروبلود در این باره  توضیح می‌دهد: “اگر شما دوست دارید رفتار شریک زندگی شما تغییر کار کند، این یک گام خوب و ابتدایی است، اما به رفتار شما بستگی زیادی دارد. بنابراین، اگر شریک زندگی شما پرخاشگر است، سعی کنید هر زمان که زمان صحبت شما فرا رسید، از روش قاطع تری استفاده کنید. هم گوش دهید و هم خود را بروز دهید. به عبارت دیگر، از ترکیب مساوی صحبت کردن و گوش دادن استفاده کنید و فضایی امن برای شریک خود ایجاد کنید تا احساسات خود را بدون قضاوت بیان کند. با انجام این کار، این احتمال وجود دارد که شما بتوانید مسیر گفتگو را به سمت یک مکالمه بهتر سوق دهید.

مطمئن شوید که رفتار شما با کلماتی که می‌گویید، مطابقت دارد

اگر از رابطه خود ناراضی هستید، سعی کنید منفعل پرخاشگر نباشید و طوری رفتار نکنید که واکنش شما با کلام‌تان متفاوت باشد.  تروبلود معتقد است: “کلمات و رفتارها باید مطابق باشند.” بنابراین ، اگر از اینکه همیشه باید ناهار بچه ها را آماده کنید ناراحت و شاکی هستید، برنگردید و این کار را با لبخند بر لب انجام دهید. او در ادامه  توضیح می دهد این کار ممکن است شریک زندگی شما را گیج کند، زیرا رفتار شما با گفته‌های شما متناقض هستند. سعی کنید قاطع باشید و به شریک خود بگویید که می خواهید این کار را تقسیم کنید.

از متخصص کمک بگیرید

ما بیشتر اوقات خودمان را نادیده می‌گیریم و احساس زیادی خرج می‌دهیم اما در حالی که حساب عاطفی خودمان خالی است و طرف مقابل آن را پر نمی‌کند. همین موضوع باعث عصبانیت، کشمکش، خشم و سبک ارتباطی نادرست می‌شود. اگر به هر دلیلی احساس خوبی درباره سبک ارتباطی میان خود و همسرتان ندارید، و تلاش شما نیز برای تغییر نتیجه بخش نبوده، بهترین راهکار این است که از متخصص کمک بگیرید زیرا یک فرد باسواد در این زمینه می‌تواند به حل مشکلات شما به بهترین شکل کمک کند.